‘’U bent vrij om te gaan’’. Met een doffe dreun slaat de beambte de zware deur achter mij dicht. Beduusd struikel ik de hal in, verblind door de felle tl-verlichting. Het duurt even voor ik mezelf herpak. Dan recht ik mijn rug en met grote passen vlieg ik richting de uitgang. Veilig buiten haal ik diep adem en proef ik de geur van vers gemaaid gras. Ik hoor de grasmaaier nog ergens ver weg ronken… Dit zou de openingsscène kunnen zijn van een wraakfilm, waarin een onterecht veroordeelde gevangene na jaren wordt vrijgelaten en op zoek gaat naar vergelding. Maar het tafereeltje is niets anders dan een softe Olaf Hoenson die het weer eens te kwaad heeft met afscheid nemen.

Memory Lane

Mijn moeder is na twee keer te zijn gevallen, gebroken heup en later verbrijzelde pols, onlangs verhuisd naar een senioren appartement. Mijn vader is in 2018 al verhuisd, naar de hemel. Aan mijn zussen en mij de taak om de woning waarin zij samen hun laatste gelukkige jaren hebben beleefd, te ontruimen. Iedereen die dit weleens heeft meegemaakt, herkent de emotionele trip door Memory Lane. Vergeelde trouwfoto’s, zwartwit prentjes van het gehele gezin onder een ouderwets opgetuigde kerstboom. De keurig bewaarde diploma’s van mijn vader. Verkleurde Giromappen met afschriften uit de zestiger jaren. En in ons geval vele bakjes met schroefjes en moertjes die mijn vader niet kon weggooien. Want ze zouden ooit nog eens van pas kunnen komen. Maar niet dus, zo blijkt tijdens onze opruimsessies.

Je leert het nooit

Uiteindelijk ben ik degene die de officiële oplevering met de verhuurder doet. Het definitieve afscheid van de ruimte waarin we de laatste jaren met de levendige familie verjaardagen en feestdagen hebben gevierd. Ik weet bijna zeker dat met dit einde ook de band tussen broers en zussen en neven en nichten zal vervagen. Mijn ouders hielden de familie bijeen. Nu gaat iedereen zijn eigen drukke weg. Terwijl de verhuurmedewerker plichtmatig de checklist naloopt op zijn tablet, schiet bij mij een Dagelijkse Gedachte door het hoofd van Toon Hermans. ‘’Afscheid nemen is het moeilijkste in het leven. Je leert het eigenlijk nooit’’. En daar heeft deze Limburgse cabaretier, die samen met Wim Kan en Wim Sonneveld in de vorige eeuw de Grote Drie vormde, in mijn geval helemaal gelijk in.

Rode cijfertjes

Ik ben geen afscheidnemer. Ik vind het al lastig om een uitgebloeide bos bloemen in de groenbak te deponeren. Steeds meer ontdek ik dat het leven van de mens bestaat uit honderden onbewuste, eigenzinnige zekerheidjes. Ik ben bijvoorbeeld erg gehecht aan de kleur van de cijfertjes van mijn wekkerradio die ik ooit van mijn kinderen cadeau heb gekregen. Als ik ’s nachts wakker schrik en opzij kijk, geven ze mij een vertrouwd gevoel. Ik zou er niet aan moeten denken dat hij kapot gaat. Gedwongen door een verbouwing heeft mijn matras het laatste jaar op vijf locaties gelegen, maar altijd waren er ’s nacht die vier rode cijfertjes als zekerheidje. Zo heb ik ook vertrouwde schoenen, vertrouwde broeken, een vertrouwd petje, een vertrouwd Spaans cursusboek en ga zo maar door.

Glimlach

Begrijp me niet verkeerd. Ik ben niet verkrampt gehecht aan bezit. Ooit was ik de trotse eigenaar van een krant. Met de verkoop ervan werd ik in één klap financieel onafhankelijk. De overnamesom werd keurig belegd voor mijn pensioen. Dit flinke rijtje nullen werd op 11 september 2011 met één klap, of eigenlijk twee, teruggebracht naar slechts één nul. De nul van niets. Dit afscheid van mijn kapitaal heeft me minder geraakt dan het afscheid dat ik later dat jaar moest nemen van mijn hond. Dikke tranen bij de dierenarts toen de fatale vloeistof werd ingespoten. ‘’Hee Olaf’’, troostte Dr. Seuss, een Amerikaanse schrijver van kinderboeken me destijds, ‘’Huil niet omdat het voorbij is, glimlach omdat het er was’’.

Anti-rokenspotje

Terwijl er van alles door mijn hoofd speelt, checkt de medewerker van de verhuurorganisatie stoïcijns de staat van het appartement. Ik volg hem slaafs op zijn tour door de woning. Samen belanden wij in de lege master bedroom, vroeger gewoon de ouder slaapkamer. Terwijl hij routinematig zijn rondje doet, verschijnt het sterfbed van mijn vader voor me, achteraf gezien het ultieme anti-rokenspotje. Door de woekering van longemfyseem hapt de oude man machteloos naar adem tot hij eindelijk rust vindt. Als de uitvaartmedewerkers enkele uren later zijn lichaam vol respect meevoeren, laten zij als sereen afscheid een witte roos achter op het lege bed met een kaartje: ‘’Herinner mij niet in sombere dagen. Herinner mij in de stralende zon, hoe ik was toen ik alles nog kon’’.

Geboorte

En dan is het tijd voor de de deurscène. Onbedoeld wrijft de medewerker het er nog eens extra in: ‘’Uw ouders waren flinke rokers hè? We gaan al het behang verwijderen en alles opnieuw sauzen. Maar dat kost u niets. We rekenen dit onder het gewone gebruik van de woning. Kunt u hier even tekenen voor akkoord?’’ Afwezig schraap ik met de nagel van mijn rechter wijsvinger over het schermpje dat hij voor mijn neus houdt. ‘’U bent vrij om te gaan’’. Met deze woorden is de oplevering formeel voorbij en daarmee het huurcontract officieel beëindigd. Ik ben inderdaad vrij om te gaan. Door te gaan met mijn leven. Ik ben iets verloren, maar ik heb er volgens de excentrieke schilder Salvador Dali ook iets voor teruggekregen: ‘’Afscheid nemen betekent de geboorte van een herinnering’’.

Hoe ga jij om met afscheid nemen? Heb je er een methode voor gevonden? Deel het hieronder met mij en onze volgers.