Ik ben boos. Jij bent boos. Hij is boos. Zij is boos. Wij zijn boos. Jullie zijn boos. Zij zijn boos. Nee, het is geen grammatica les. Het is volgens hoogleraar klinische psychologie Jan Derksen de tijd waarin wij leven.
Automeditatie
Zoals er mensen zijn die zweren bij wandelmeditatie, voel ik mij goed bij automeditatie. Met een kalm gangetje in mijn comfortabele Volvo cruisen over de snelweg. Autoradio aan en even helemaal in mijn eigen wereldje. Wat kan het leven toch mooi zijn. Tenminste, tot Jan zijn mond open doet.
60 seconden geluk
Het voorjaarszonnetje strijkt nog wat verlegen over het asfalt van de A4. Ik heb NPO-radio 1 opgezet en daar brandt psycholoog Jan Derksen vanuit het niets los. Het programma Villa VdB biedt hem een open podium voor een monoloog over het huidige tijdsbeeld. Zijn visie laat zich gemakkelijk samenvatten. Iedereen is boos.
Dat is niet goed, weet ik als oprichter van de Dagelijkse Gedachte. Vele grote denkers waarschuwen in mijn dagelijkse e-mail en in de app voor boosheid. ‘’Als je met boosheid reageert op boosheid, schep je alleen meer boosheid’’, leert Boeddha ons. En de Amerikaanse denker Ralph Waldo Emerson (1803-1882) voegt daar praktisch aan toe: ‘’Niet boos worden mensen, want elke minuut boosheid kost je 60 seconden geluk’’.
Gefrustreerde narcisten
Psycholoog Jan is niet van de lange verklaringen. De westerse welvaart is, hoe vreemd het ook klinkt, volgens hem de oorzaak van onze boosheid. De laatste generaties zijn opgegroeid zonder tegenslagen. Bovendien opgevoed door ouders die zich niet waagden aan een corrigerende tik op de vingers. Het resultaat; een generatie van gefrustreerde narcisten. Ja die Jan beweert nogal wat.
Luisterend naar deze confronterende monoloog van de gedragswetenschapper moet ik mijn best doen om mijn concentratie bij de weg te houden. Nou ja. Nu jok ik een beetje. De zelfdenkende veiligheidssystemen van Volvo houden mij keurig tussen de lijnen. Ik zou zelfs in slaap kunnen vallen achter het stuur.
10.000 keer
Maar mijn gedachten dwalen toch af van het wegdek. Ik behoor niet tot de verwende mens. Ik stam nog uit de tijd zonder douche en centrale verwarming. Maar OOOOOH wat kan ik boos worden. Eigenlijk ben ik dus heel modern, haha. Terugtellend in mijn leven ben ik al meer dan 10.000 keer boos geweest, zo schat ik. Ben ik er wat mee opgeschoten? Eerlijk zeggen Olaf! Nee, dus …
‘’Nou daar ben je dan lekker laat achter gekomen’’, concludeert de Romeinse stoïcijnse filosoof Seneca (5 v.Chr.- 65 v.Chr.) vanuit het archief van de Dagelijkse Gedachte. ‘’Ik glimlach vandaag. Ik glimlach morgen. Het leven is simpelweg te kort om boos te zijn’’. Hij heeft gelijk maar dat besef je pas in de herfst ervan.
Vrachtwagen
Ik wissel van baan ter hoogte van Schiphol. De A4 telt hier 6 rijstroken en het verkeer raast links en rechts voorbij. Ik wacht achter mijn stuur op een oplossing uit de autoradio voor al die maatschappelijke boosheid.
Maar hoogleraar Jan houdt het vooral bij een constatering en sluit af met reclame voor zijn boek over boosheid dat eind van dit jaar verschijnt. Lekker dan. De boel stevig oppoken en je dan eenzaam achterlaten met je gedachten. Wat voor een psycholoog is dat? Daar zou je boos van kunnen worden. Ik grinnik in mezelf en stuur afwezig richting de uitvoegstrook. Toeeeeeeeeeeetuh. De scheepshoorn van een enorme vrachtwagencombinatie doet mijn autoruiten trillen. Oef, even niet opgemerkt.
Spiegel
Mijn verstandige Volvo heeft zelf al ingegrepen. Het blijft een vreemd gevoel als er vanuit het niets aan je stuur wordt getrokken. Maar het heeft een ongeluk voorkomen. En ja hoor, vanuit de vrachtwagencabine wordt een arm naar buiten gestoken met een dikke middelvinger omhoog.
Je kunt hem geen ongelijk geven. Ik geef gas en ik kijk de vrachtwagen na in mijn binnenspiegel. De weg ligt weer voor mij open en ik vervolg mijn automeditatie met het Engelse spreekwoord: ‘’De wereld is als een spiegel. Kijk je boos, dan kijkt hij boos terug. Glimlach je, dan glimlacht hij terug’’.
Ik ben benieuwd. Ervaar jij ook een tijd van boosheid? Wat maakt jou boos? Of ga je door het leven met een glimlach? Laat je reactie achter.
Het is moeilijk om niet boos te zijn als je in een proces zit van groei en evolutie en nog meer bewustzijn. Ik heb borstkanker gehad en nu nog herstellend van tumoren in mijn hersenen. Samen met mijn therapeute werken we ook aan de genezing op zielsniveau. Ik weet dat ik liefdevol, zacht voor mezelf mag zijn en dat deze gevoelens mijn zullen helpen in mijn healingsproces, maar ik heb het O zo moeilijk om niet meer boos te zijn op mijn moeder, waar ik een hele harde relatie mee had en om dit los te laten. Dan ben ik regelmatig weer boos op mezelf om wat ik mezelf eigenlijk aandoe. Om door de ongemakken van pijn, jeuk, mentale dipjes omdat het te traag gaat naar mijn goesting (herstel) ben is soms heel fier en trots op mezelf als ik dan toch liefdevol en zacht kan zijn voor mezelf. Maar de boosheid komt ook regelmatig om de hoek kijken. Yin en Yang denk ik dan.
Olaf, bedankt voor je dagelijkse gedachte, het doet me vaak heel veel deugd. Groetjes, Gerd – Onze-Lieve-Vrouw-Waver – Antwerpen – België
Ben alleen wat boos als ik op de fiets zit en de auto’s rijden door waar ze mij voorrang moeten geven door net voor mijn wilen gas te geven en dan als zogenaamd bedankje hun had opsteken.
Of als ze geen richting aangeven en jij dus bijna tegen die auto aan rijdt.
Er zijn bijna geen heren of dames meer in het verkeer. Verder boos over roddels of laksheid van mensen die willen jij ergens snel op zal reageren en zij dan gewoon een dag of langer wachten terwijl het net zo belangrijk is.
Maar aangezien ik met pensioen ben probeer ik alles zo rustig mogelijk te bekijken
O ja heb soms zeker wel boosheid , maar vraag me zelf dan ook gelijk waarom ben ik boos waar ben ik in de fout gegaan
Dus ik zoek het wel uit en of ik het kan veranderen.
Of ik ook boosheid ervaar? Jazeker!
Ik ervaar boosheid van mensen om me heen, die kwaadspreken over anderen, daarbij verhalen uit zijn verband rukken, opblazen, en aangedikt met belastende details rondbazuinen om mensen tegen elkaar op te zetten!
Ik ben daarover niet boos, want ik weet, dat het probleem daardoor alleen maar groter wordt.
Ik heb pogingen gedaan om in gesprek te komen met dit familielid. Dat werd steeds genegeerd of afgewezen.
Ik heb het schriftelijk geprobeerd, waarbij alles wat ik met de beste bedoelingen schreef, in een antwoord werd opgeblazen, verweten met veel cynisme enz.
Daarop heb ik nog een keer in een mail geprobeerd om misverstanden bespreekbaar te maken, door te verduidelijken.
Naar aanleiding daarvan namen zijn kinderen contact met mij op. We kwamen tot een goed gesprek. De zoon kwam bij ons eten en hij was hartelijk en vrolijk, toen hij vertrok. Zij vroegen mij beiden om niet meer op hun vader te reageren, om geen breuk in de familie te krijgen en dat zouden ze hem ook vragen.
Enkele dagen later ontvingen we van mijn broer, hun vader, een verpletterende brief! Alles werd anders uitgelegd, heel veel cynisme weer en mijn serieus goede bedoelingen en inzet werd uitgelegd als het sussen van mijn geweten.
Alles wat ik daarvoor met veel liefde, tijd, energie en inzet had gedaan, werd anders uitgelegd en me verweten.
Ik heb daar maar niet meer op gereageerd, zoals ik zijn kinderen beloofd had.
Na een week kreeg ik een telefoontje van zijn (3e) vrouw, mijn schoonzus, waarin alleen maar tegen me werd geschreeuwd. Ik ben heel rustig gebleven, was overdonderd, maar heb na een aantal minuten toch 1x de kans gekregen om heel rustig iets te zeggen, waar onmiddellijk weer overheen geschreeuwd werd. Totaal duurde dit geschreeuw 7 minuten. Ik heb gevraagd, of we even rustig verder zouden kunnen praten, maar dat werd ook weer overschreeuwd. Toen heb ik maar gezegd, dat het geen zin had om dit gesprek zo verder te voeren en aangekondigd, dat ik het gesprek zou gaan verbreken, wat ik vervolgens gedaan heb, terwijl er nog verder geschreeuwd werd!
Ik was overdonderd, maar wel blij, dat ik rustig kon blijven.
We zijn nu met de broers en zussen, inclusief de boze broer en schoonzus op een midweek vakantie. Er was al aangekondigd, dat die broer en schoonzus me daar niet wilden zien, enz. Ze zouden de broers en zussen inlichten…!
Ik had aan mijn broers en zussen niets hierover laten weten, om het probleem niet groter te maken en omdat ik dat ook aan hun dochter had beloofd. Ik wilde ook geen verwijten of oordelen over hen verspreiden; ook niet, over de leugens, die hij zou verspreiden… Wij wilden hen niet opzadelen met een loyaliteitsprobleem…
Het is deze eerste drie dagen redelijk goed gegaan. De eerste dag hebben ze me gemeden, voor zover mogelijk. De tweede dag begonnen ze zich redelijk normaal te gedragen en ook vandaag.
Enkele broers probeerden me wel van goedbedoelde adviezen te voorzien en uit alles bleek, dat hij hen onwaarheden had verteld, aangevuld met eigen verzinsels, waar ik niet op voorbereid was, natuurlijk.
Vanavond bleek, dat ze inderdaad hun verdraaide en met leugens aangedikte verhaal aan de anderen verteld hadden.
Ik ben daar niet boos over, maar ik weet er geen raad mee.
Aan de ene kant zou ik de misverstanden recht willen zetten, maar ik weet dat hij hen het laatste jaar al geïndoctrineerd heeft met zijn leugens, die de anderen nu voor waarheid aannemen.
Ik ben dus in een onmogelijke positie geraakt.
Ik heb me tot nu toe heel sterk opgesteld en alle emotie eruit gehouden, maar dat wordt nu steeds moeilijker…
Dus ja, ik heb met heel veel boosheid te maken…
Er is op youtube heel veel te vinden over narcisten en de schade die ze aanrichten. Wat je beschrijft komt helaas vaak voor. Ik herken het ook. Er is niet echt een oplossing, maar wanneer je gaat begrijpen wat er gebeurt dan kun je het in ieder geval voor jezelf een plek geven. Hopelijk komt er steeds meer bewustzijn over dit verschijnsel, zodat er minder ravage kan worden aangericht. Het zou al schelen als mensen de leugens en manipulaties van zulke zware narcisten niet meer klakkeloos zouden geloven, als narcisten zouden worden doorzien. Dr. Ramani op YouTube is een goede ingang, het is wel in het Engels. Sterkte!