John Alpert vraagt het me nergens direct. Maar toch zweeft de kwestie 113 minuten lang stilzwijgend tussen ons in. ‘’Olaf, maakt geld je gelukkig?’’ John spreekt de woorden niet letterlijk uit. Toch voel ik mij gedwongen om voor mezelf het antwoord te bedenken. Want dat is waar zijn, met een Emmy bekroonde, documentaire ‘Cuba and the cameraman’ je toe dwingt. Op aangrijpende wijze brengt de eigenzinnige documentairemaker bijna een halve eeuw Cuba in beeld. Eerst de extase van de gewonnen revolutie met de legendarische Che Guevara en latere leider Fidel Castro. Maar daarna het verval tot uiteindelijk bittere armoede voor de gehele bevolking.
Idealen
Het begint allemaal in de jaren zestig van de vorige eeuw. Vooral nog bekend van de kleurrijke Flower Power, de minirokjes en de opkomst van de spijkerbroek. Maar de kernvraag uit dat tijdperk is een beetje in de vergetelheid geraakt. Wat maakt je gelukkig: je idealen of je geld? Cuba koos voor de idealen. En waar heeft dat dit land gebracht. Ik bezocht in de jaren zestig de Erasmus basisschool aan Pachtersdreef in Den Haag. De afweging tussen geld en idealen ging aan mij dus nog voorbij. Hoewel we het niet breed hadden, niemand in de buurt trouwens. ’s Winters stonden de ijsbloemen op de binnenkant van de slaapkamerramen omdat er geen verwarming was.
Mooie hond
Zoals Corona meer dilemma’s oproept, is ook de vraag ‘Maakt geld gelukkig?’ ineens weer verrassend actueel. Aan de ene kant potten werknemers met een gegarandeerd salaris hun geld op omdat ze het nergens aan kunnen uitgeven. Aan de andere kant vechten zelfstandigheden tegen de armoede omdat hun winkels en bedrijven noodgedwongen gesloten blijven. Geld houdt iedereen bezig. Bij de Dagelijkse Gedachte komen met regelmaat citaten over geld voorbij. Als hondenliefhebber is deze van Josh Billings (1818-1885) een van mijn lievelingen: ‘’Je kunt voor geld een mooie hond kopen maar niet het kwispelen van zijn staart.’’
Zelf uitvinden
‘’Zie je wel, geld maakt niet gelukkig’’, juichen de idealisten. ‘’Een hond kwispelt door liefde en aandacht. Niet van geld.’’ ‘’En hoe kom je dan aan die hond?’’, sneeren vervolgens de kapitalisten. ‘’Die moet je toch eerst kopen’’. Ho ho, de discussie loopt meteen al uit de hand. Als het over geld gaat lopen de gemoederen hoog op. Tien euro kan de oorzaak zijn van een ruzie die een leven lang voortettert. Volgens Zig Ziglar (1926-2012), succesvol verkoper en schrijver, zijn mensen hardleers: ‘’Het is bekend dat geld niet gelukkig maakt, maar toch wil iedereen dat zelf uitvinden.’’
Botte tangen
Iedereen moet dus voor zichzelf uitvinden of hij gelukkig wordt van geld of van zijn idealen. Wat zou de Cubaanse dokter uit de documentaire antwoorden die met botte tangen biopsies neemt en aan het eind van de maand 25 dollar salaris ontvangt? Met meer geld zou hij zijn patiënten veel pijn kunnen besparen en hij zou niet te hoeven twijfelen over vluchten naar het kapitalistische Amerika, zoals de vele landgenoten die hem voorgingen. In dit beloofde land kan hij als arts 1000 keer zijn Cubaanse salaris verdienen, maar de heimwee naar geboortegrond zal vervolgens altijd aan hem blijven vreten. Maakt het geld hem uiteindelijk gelukkiger?
Gelukslimiet
Ik verwonder mij daarom altijd een beetje over de uitspraken van de veel geprezen econoom Angus Stewart Deaton. Hij introduceerde de wetenschappelijke gelukslimiet. Volgens hem moet de westerse mens eerst 70.000 euro per jaar verdienen voordat hij echt gelukkig is. Het modale inkomen in Nederland tikt maar net de 40.000 euro aan. En toch ken ik een heleboel gelukkige mensen om mij heen. Wetenschap en geluk zijn volgens de veelgeprezen praktische wijsgeer Olaf Hoenson daarom twee onverenigbare grootheden. Haha.
Tranen
Terug naar de documentaire ‘Cuba and the cameraman’. John Alpert doet het eiland om de zoveel jaar aan en volgt onder andere drie bejaarde broers op een schamele boerderij. Ze kunnen zich geen landbouwmachines veroorloven en laten ossen de ploeg trekken. Tot op een nacht de dieren worden gestolen en even verderop in een weiland worden geslacht voor het vlees. De broers treffen alleen nog de achtergelaten, bebloede huiden aan. Met tranen in de ogen vertelt de oudste hoe hij vooral de aanwezigheid van de twee ossen mist. Over de onoverkomelijke financiële schade rept hij geen woord.
Kwispelen
In die ontroerende scene schuilt voor mij een groot deel van het antwoord op de vraag of geld gelukkig maakt. Geld maakt dingen gemakkelijker, dat zal niemand kunnen bestrijden. Maar relaties in het leven die er werkelijk toe doen, laten zich nooit vertalen in geld. Tijdens de aftiteling van de documentaire, die ik uitgestrekt op de bank heb bekeken, aai ik mijn mooie hond Ramos die aan mijn voeten ligt over zijn zwarte krullenkop. Even daarvoor heeft hij nog uitbundig met zijn staart staan kwispelen. Misschien omdat hij voelde hoe waardevol ik onze relatie vind. Dat is niet onmogelijk. Maar eerlijk, ik had hem ook een stukje van mijn kaas gegeven. Die kaas had ik eerder die dag gekocht. Met geld.
Hoe denk jij over geld? Laat hieronder je reactie achter.
Voor mij is geld ook een signaalmiddel. Als ik bang ben tekort te hebben en niet mijn wensen te kunnen vervullen dan weet ik dat ik op een verkeerd spoor zit. Dan is het tijd voor metanoia, een joods begrip dat staat voor omkering…. Dan is het tijd om om te keren en mijn blik op iets anders te richten.
Niet meer op wat ik als een tekort ervaar maar op wat er allemaal wel is…. en als ik goed kijk is dat heel veel.
Marian
Geld maakt niet gelukkig, maar het kan je wel een blij gevoel geven als je iets kunt kopen dat bij je past.
Ik kom uit een relatie waar veel geld aanwezig was, maar was niet gelukkig.
Nu woon ik alleen in een prachtig klein huisje. En hoe blij was ik met mijn kerstboom die ik via marktplaats kocht voor bijna niks en ballen van de kringloop. En heel mandje vol voor 10 euro!
Ik heb geld genoeg! Maar wat is genoeg? Dat kan voor iedereen verschillend zijn.
Gelukkig zijn is als je gezond bent en beseft dat er elke dag mooie/fijne dingen gebeuren in je leven.
Mijns inziens is het een samengaan van.
Het is aan jezelf wat je ermee doet en of je er gelukkig(er) van wordt.
Gezondheid is volgens het spreekwoord namelijk niet te koop.
Een bril echter wel…..
En een operatie ook….
Geld maakt volgens het spreekwoord niet gelukkig.
Maar maakt geen geld hebben dan ineens ongelukkig….?
Ik leef naar het geld dat ik verdien en maak het mezelf daardoor makkelijk (vind ik zelf dan…)
Ik kan een auto betalen, alleen geen dure, dus ik rij in een klein oud koekblik.
Ik wil op vakantie, maar kan me geen verre reis veroorloven, dus blijf ik in Nederland en realiseer me dat ook dit stukje van de aarde schitterend is, duidelijk een win-win-situatie.
Jij bepaald of je net zo’n grote auto wilt als de buurman heeft, jij bent degene die bepaald of je ook wekelijks uit eten wilt gaan omdat je denkt dat je dan gelukkig(er) wordt.
Het is wat je er zelf van maakt, waar je zelf gelukkig van wordt en tevreden mee bent, of denkt waar je gelukkig(er) en tevreden(er) van wordt
Het zit allemaal in je hoofd en wie bepaald wat je denkt..?
Juist…JIJ!
Met geld heb je mij nooit kunnen verleiden. Ik heb zelf ook armoede gekend, geen verwarming geen eten.Toch heb ik in mijn verdere leven geprobeerd rond te komen . Te zorgen dat de kinderen niks te kort kwamen, ook al heb ik zelf destijds besloten om met 3 kleine kinderen weg te gaan bij mijn man. Van mijn 30j tot mijn 53 j nooit een fijne ware relatie ontmoet. Nu woon ik inmiddels 4j samen en woon ik aan de andere kant van het land. Op 200 km wonen mijn volwassen kinderen en mijn kleinkinderen omdat mijn huidige partner het waard is di grote sprong te doen . Mijn intens contact met mijn kinderen is liefde en vreugde tegelijk, financieel gaat het prima ik heb de kans gekregen om samen met mijn huidige partner een huisje te kunnen kopen ik leende 1/5 deeltje en de rest deed mijn partner. Ik heb nog nooit zo rijkelijk mogen koken , eten en genieten van kleine dingen die ons zo rijk maken . Samen genieten van van de honden , de kachel , de tuin enz. Heerlijk dat is waar het om draait voor mij 🙂
Geld is in onze maatschappij gewoon een vorm van energie – zoals angst, woede, liefde etc. – en kan ten goede of verkeerd gebruikt worden zoals ook andere vormen van energie.
Geld alleen maakt niet gelukkig, geld kan als het goed ingezet wordt, wel bijdragen aan een prettiger leven. Maar niet als de liefde ontbreekt.
Geld is al van kinds af aan voor mij een vreemd woord. Ja geweldig om te sparen met geld waar ik karweitjes voor deed, voor mijn eerste echte schaatsen……maar het sparen zelf was spannender dan de schaatsen. Het rare is in mijn leven ook altijd geweest, dat ik me nooit druk heb gemaakt om geld en heel bijzonder, op het moeilijkste moment, kwam er ineens weer ergens geld vandaan of hetgeen ik nodig had. Ik heb nog een prachtig verhaal hierover. Ik was een alleenstaande moeder met een dochter van 6 jaar. Ik werkte part-time en kon net uit de uitkering blijven. Ik had en heb nog altijd een beetje een tik overgehouden van mijn moeder (die ook weinig geld had te besteden)om van het weinige geld in de maand, toch iets af te halen en dit ergens te verstoppen voor het geval er ineens iets kapot zou gaan. Aangezien ik geld niet interessant verder vond, vergat ik ook gewoon weer dat ik geld ergens had verstopt. Mijn dochter werd ouder en ging naar de middelbare school. Herhaaldelijk zag ik haar met die stapel boeken etc aan een klein werkblad werken. Haar wens was dan ook, om misschien een keer een groter bureau oid te mogen hebben. Maar ja, dat was wel duur. Ik was in die tijd ook bezig geweest met intuïtieve massages. Ik deed dit op een matras in de woonkamer, schoon lakentje erover, muziek, kaarsen, kachel aan. Mijn wens was om mensen hiermee te helpen, en mijn wens was een massagebank van echt puur hout, handgemaakt. Dit paste gewoon beter een natuurlijk product bij zo’n behandeling. Ik ging op zoek tweedehands voor een bureau voor mijn dochter en vond een prachtig iets met een stukje aanbouw, maar dit kostte 250 gulden (toen nog). Pfff…. too much. Ook had ik zo inmiddels hier en daar geïnformeerd naar een houten massagebank, puur natuur. Met wat gepingel zou deze gemaakt kunnen worden voor 750 gulden. Pfff….much too much. Nog een tik bekennen moet ik nu. Ik was geen ster in het opruimen van kasten en mn klerenkasten. Het werd echt te gek met toch wel die ene kast, dat ik met frisse tegenzin op een ochtend toch maar besloot hier een aanvang mee te maken. Bij de 3e plank aangekomen, haalde ik de truien eruit en er dwarrelde van alles mee. Wat is dit dan? Vol ongeloof zag ik daar allemaal flapjes die ik notabene zelf had neergelegd ooit daar verspreid liggen, briefjes van 5, 10, 25……… ik pakte alles beet en gooide het van blijdschap in de lucht. Jeeeee, mss kan ik toch het bureau voor mijn dochter kopen? Nadat ik van dit plezier was bijgekomen, raapte ik alles bij elkaar en begon te tellen……..10, 20, 25, 50, 100, etc etc. Geloof het of niet het was 1000 gulden. Ik kon het bureau en de massagetafel kopen. Mijn beleving met geld is altijd zo gebleven, het is toch ook een energie, en ik heb echt alles wat mijn hartje begeerd, ik kan er zelfs heerlijk van delen. Zulke mooie dingen zijn meerdere malen gebeurd, weliswaar op een iets andere manier, maar het komt toch steeds op hetzelfde neer…vertrouwen dat er altijd genoeg is en anders komt het op een andere manier.
Wij wilden al zó lang verhuizen vanuit het drukke westen naar de Achterhoek. Maar ja, vindt maar eens werk, en wat doe je eerst? Werk of een huis? Zonder werk geen huis en zonder huis is werken op minimaal anderhalf uur rijden niet héél handig. Dus dan een klein vakantiehuisje kopen en de weekenden heen en weer. Dus handig dat je het geld ervoor (gespaard) hebt. Maar het bleef kriebelen en nu, na meer dan 20 jaar, gestopt met werken, huis behoorlijk goed kunnen verkopen zodat we, als we voorzichtig en zuinig zijn, nog een hele tijd kunnen genieten van ons simpele maar heerlijk rustige
leven in ons kleine huisje midden in de natuur. Dus tsja, geld. Als we het niet hadden gehad hadden we dit nog steeds niet kunnen doen. We zijn nu rond de 60. We kunnen met heel weinig prima leven in ons kleine huisje maar het is goed dat we een buffer hebben. Eigenlijk wel apart dat je geld moet hebben om bescheiden te kunnen leven. Maar zijn zo gelukkig dat het nu kan.
“Geld maakt recht wat krom is”! Zo simpel is het…..
Geld is absoluut DE essentie van het leven niet!
Je moet er hebben om gewoon rond te komen en tevreden te zijn met wat je hebt!
Overdaad ervan schaadt…..zoals bij vele dingen trouwens….
Voor mij is RESPECT voor mens, dier en natuur het begin van een rijkvol warm leven!
Ik zie geld als energie waar ik iets mee kan doen. Veel geld zou mij de mogelijkheid geven om er goede dingen mee te doen. Het is ten diepste een keuze, waar ik het geld aan besteed.
Het maakt mij gelukkig als ik een ander van dienst kan zijn.
Geld: ik heb nooit geleerd om er een volwassen relatie mee aan te gaan. Ik kan nu zeggen dat we elkaar de hand schudden en elkaar beter begrijpen. Nog steeds voelt geld voor mij als kind van ouders met schulden en vaak tekorten, een ‘vijand’. Angst voor tekort. Terwijl ik inmiddels ervaren heb dat er nooit tekort behoeft te zijn als er genoeg liefde en draagvlak is. Liefde kijkt verder dan een bankrekening. Nee, een armoedzaaier kan wellicht geen brood kopen maar wel het aanwezige met je delen. Geld maakt m.i. niet gelukkig. Geld geeft wel vrijheid en rust. Ik heb geldzorgen gekend en dat gaf enorm veel stress. Gek genoeg of juist niet was liefde toen ook een aandachtspunt. Nu heb ik liefde in overvloed om mij heen (heel hard in ‘geïnvesteerd’ vanuit mijn hele hart uit pure liefde) en ik heb geen geldzorgen. Ik heb wat ik nodig heb. Lukt iets niet, dan wacht ik of ik krijg hulp. Er is voldoende voor ieder als je deelt.
Geld genoeg is VRIJHEID.
Het is alleen jammer dat velen geld gebruiken als macht en als bezit. Geld is slechts een ruilmiddel.
Als je het hebt maakt dat het leven makkelijker maar laat het je de essentie zien van het ware leven?
Voor mij niet. Liefde is voor mij het grootste geluk