‘’Ben ik te ver gegaan?’’ Je gaat tegenwoordig toch snel aan jezelf twijfelen. Ik wilde slechts de stof van haar jas tussen mijn vingers voelen. Maar toucheerde ik ook niet per ongeluk ongevraagd haar arm? Mag dat nog wel? Ik weet me echt even geen raad met de situatie, verstrikt in de jungle van nieuwe waarden.
Witte heteroseksuele man
Ik ben een witte, heteroseksuele, seniore man. Mijn roodbruine schedel, het bijproduct van twee maanden retraite in Spanje, kan dat feit niet verhullen. In de huidige samenleving is ‘mijn soort’ nu bij voorbaat verdacht. Ik ben ongevraagd toegevoegd aan een nieuwe minderheid. Beoordeeld of veroordeeld worden op basis van mijn uiterlijke kenmerken. Het voelt op z’n minst ongemakkelijk.
Slecht weer bestaat niet
De avond ervoor ben ik teruggekeerd uit het zonnige Denia. Voor het eerst laat ik mijn bouvier Ramos weer uit in Nederland. En natuurlijk regent het. Maar na weken zon, voelt het buitje prettig aan. Het doet me denken aan een uitspraak van de Britse schrijver en criticus John Ruskin (1819-1900) die ik eens verzond als Dagelijkse Gedachte: ‘’Zon, regen, wind of sneeuw. Slecht weer bestaat niet; er zijn alleen verschillende soorten goed weer’’. Later voegde de Engelse dirigent Benjamin Zander er nog aan toe: ‘’Er bestaat geen slecht weer, alleen ongeschikte kleding’’.
Op tijd mee veranderen
Eigenlijk kan ik best begrijpen waarom jonge mensen onze soort niet meer van deze tijd vinden. De huidige dertigers zijn genuanceerd opgevoed, multicultureel opgegroeid en voornamelijk geschoold door vrouwelijke leerkrachten. Rauwe humor en stoere mannelijke (onzin)praat zijn aan hen niet meer besteed. Wij zilverruggen, ja ik laat mijn soort niet vallen, zijn passé. Daar verander je niets meer aan. Dus Olaf? De Mexicaanse schrijver Don Miguel Ruiz heeft wel een goede tip voor me: ‘’De kunst van het leven is op tijd mee te veranderen als het leven verandert’’. Ik heb hem ter harte genomen.
Afscheid van Zwarte Piet
Ik bevind me dus in een periode van ‘mee veranderen’. Soms gaat dat me goed af. Zo heb ik met weemoed maar toch met alle begrip afscheid genomen van Zwarte Piet. Kleine Olafje met pepernoten in zijn knuistje en later grote Olaf die de zak voor zijn kinderen moest vullen, hebben weliswaar nooit de associatie gelegd tussen slavernij en schoorsteenroet. Maar het draait niet om mijn perceptie. De mening van de gekwetsten telt zwaarder. ‘’Goed zo Olaf, nu komen we ergens’’, zou de Amerikaanse acteur (MASH) en regisseur Alan Alda mij complimenteren: ‘’Oprecht luisteren is bereid zijn om te veranderen’’.
Mens met een baarmoeder
Maar ik ben er nog niet helemaal, zal ik je eerlijk bekennen. Ik heb de nieuwe realiteit waarin ik leef geaccepteerd. Het is niet meer zo dat iedereen om mij heen in de war is. Nee ik ben degene die nog is verstrikt in prehistorische opvattingen. Ik moet me daarvan bevrijden zoals je in een dichte jungle met een kapmes de lianen op je pad doorklieft. Soms loop ik nog vast in de jungle van nieuwe waarden. Zo oefen ik al een tijdje ’s morgens voor de spiegel met het inruilen van het begrip ‘vrouw’ voor ‘mens met een baarmoeder’, zoals activisten graag willen. Volhouden Olaf, spoort de Britse filosoof Bertrand Russell (1872-1970) mij aan: ‘’Bedenk dat elke waarheid ooit klonk als een zonderlinge opvatting’’.
Een gevoel van verbondenheid
Verder met mijn schrikmomentje. Het regent dus als ik tijdens het uitlaten van Ramos twee mensen met baarmoeder (blijven oefenen) in het park tegemoet loop. Onze honden dartelen direct speels om elkaar heen. Ik ken de middelbare dames (is daar ook al een ander woord voor?) al vele jaren. Je wisselt minimaal twee keer per dag welgemeende vriendelijkheden uit, zoals dat gaat bij hondenbezitters. Er ontstaat in de loop der tijd een gevoel van verbondenheid. Magda Dobbelaere, een Belgische volger van de Dagelijkse Gedachte mailde me ooit eens een prachtige gedachte van haarzelf: ‘’Verbondenheid met anderen zit in de gewone dingen van het leven, van de kleine gelukstootjes’’.
Oppassen met gelukstootjes
Maar juist met die gelukstootjes moet je tegenwoordig enorm oppassen. Ongehinderd door de mensenrealiteit snuffelen onze honden aan elkaars achterkant als het gesprek natuurlijk op de regen komt. ‘’Ik heb nog zo gekeken op Buienalarm. En er stond niets’’, trap ik het gekeutel af. ‘’Wij dachten ook dat het droog bleef’’, antwoordt een van de hondenbezitsters. Waaraan ze blij toevoegt dat ze heel toevallig een regenjasje heeft aangetrokken. Omdat haar lichtgele jack eerder modieus dan functioneel aandoet, voel ik onwillekeurig even aan haar mouw. ‘’Leuk jasje. Je zou op een afstandje niet zeggen dat het waterdicht is’’, luidt mijn vriendelijk bedoelde compliment.
Verkeerde kneepjes
Dan valt de andere vrouw (sorry, ik val soms terug) in en deelt haar kledingkeuze: ‘’Ik stond klaar om de deur uit te gaan en ik twijfelde ook of het zou gaan regenen. Toen heb ik toch maar dit buitenvest aangetrokken. Dat kan tegen een buitje’’. En dan doe ik het opnieuw. Nieuwsgierig naar de waterdichtheid van het materiaal beroer ik ook even haar arm. ‘’Lekker stofje’’, oordeel ik luchtig. Ik heb de woorden nog niet uitgesproken of de paniek slaat toe. Ze zullen mijn kneepjes toch niet verkeerd hebben opgevat? Mijn donzen rughaartjes veren van schrik overeind.
Sprake van ongewenste aanraking
Is er sprake van ongewenste aanraking? Wit, hetero, man, met bovendien een angstaanjagende bouvier… Ik voel me machteloos. Vastgenageld aan de grond wacht ik op wat er komen gaat. ‘’Hee Olaf’’, klinkt een van de twee kordaat. Ik houd mijn adem in. Haar ferme dictie kan niets anders betekenen dan een flinke terechtwijzing. Mijn hart klopt luid in mijn keel als ze vervolgt: ‘’Wij lopen door want het gaat alleen maar harder regenen. Trouwens, wat heb jij een lekker bruin koppie gekregen in Spanje’’. Ze aait mij vluchtig over mijn hoofd en vervolgt haar rondje. Haar vriendin loopt mee en ze geeft me in het voorbijlopen met een grote glimlach een tikje op mijn buik: ‘’Maar die vakantiekilootjes moeten er wel weer van af’’.
Met een diepe zucht laat ik mijn ingehouden adem ontsnappen …
Olaf Hoenson
Heb je recent een situatie meegemaakt die misschien niet meer in het huidige tijdsbeeld past? Of hoe vind jij je weg in de jungle van nieuwe waarden? Laat je reactie achter. We kunnen er allemaal van leren.
Moet een mens altijd rekening houden met de mogelijke aanwezigheid van een onverwerkt trauma bij de ander? En daar dan maar een normale menselijke behoefte aan moet opofferen? Is een “vuistslag” van de getraumatiseerde naar de menselijke reactie van een aanraking dan wel integer? Manuel Kant (het categorisch imperatief) zou zeggen van niet.
Een vriendschappelijke aanraking als neveneffect of bewust, mits gedoseerd en met een goede intentie is een menselijke behoefte in de omgang met anderen. Is het eigenlijk niet zo eenvoudig dat je de sociale antenne moet hebben het soms vooraf te vragen/aan te kondigen en soms, als de drang groot is en je je eigen intenties aan een snelle “oprechtheidscheck” hebt onderworpen, gewoon te doe. En als je de reactie krijgt, dat dat ongewenst is daar gewoon naar te luisteren? Verbaal kun je ook ongewenste dingen te berde brengen. Moeten we stoppen met praten?
Vroeger konden mensen meer ongecompliceerd met mekaar praten. Tegenwoordig moet je al eerst goed overwegen of wat je gaat zeggen wel goed zal vallen. De hele ‘woke’ situatie doet me trouwens sterk aan het boek ‘1984’ van George Orwell denken.
Ook: ik heb geen baarmoeder meer. Door vrouwen ‘mensen met baarmoeder’ te noemen word ik dan weer uitgesloten. Is daar al eens over nagedacht?
Ik vind alles te ver doorschieten. Ben boven 70 en heb in jeugd veel met mannen gewerkt. 1e baan na 6 maanden opgezegd vanwege sexuele opmerkingen en aanrakingen en wist niet wat te doen. Dus wegwezen en thuis niets zeggen. Na poosje verkering op aandringen wederzijdse ouders verloofd vanwege geloof. Was vrijbrief voor verloofde en veerkracht door hem. Verloving verbroken. Niet durven zeggen wat reden was. Dacht eindelijk gevonden te hebben. Verliefd en dacht ja dan hoort het erbij. Zin of niet. Na huwelijk onderdrukking en strijd. Na 19 jaar scheiden. Nooit meer een man. Niemand te vertrouwen. Na 5 jaar toch betrouwbare man en al 27 jaar samen. Hij met respect voor mijn verleden en dat is wederzijds. Draat puur om vertrouwen en respect naar elkaar. Maakt ma vrouw of geslachtloos niets uit
Sorry Olaf maar ik zie niet wat je verhaal met nieuwe waarden te maken heeft. Respect is van alle tijden. Waarom heb je niet eerst gevraagd of je de stof mocht voelen ? Je kent de vrouw immers niet echt. Een ongevraagde aanraking kan ook een trigger van een (oud) trauma zijn. Je had dit bij mij i.i.g. niet moeten doen dan had je zomaar een instinctieve oplawaai kunnen krijgen.
Goedemorgen Olaf,
Een beetje ongemakkelijk werd ik…. Meent hij dit nu? Wil hij reacties uitlokken….
Maar;
Om een vrouw nu direct ‘een vrouw zonder baarmoeder’ te noemen. Ja, sommige groepen opperen dit zo, maar ik vind het heel verdrietig voor vrouwen die zonder baarmoeder geboren worden. Ik ken ook mannen die een xxy-chromosoom hebben. Hoe noem je hen? We zijn gewoon allemaal mensen. Ik denk dat we veel minder nadruk op man/vrouw zouden kunnen leggen. En waarom noemen we iemand die we niet kennen Hij of Zij. Waarom niet een nieuw woord als Qij? De letter q zit precies tussen de H de de Z in ons alphabet!
Gewoon een leuke ontmoeting..punt
Voor hetzelfde geldt bloeit er iets moois op door het per abuis aanraken.
Al ben ik zeker niet wereldvreemd, ik houd me totaal niet bezig met al deze ‘vreemde’ ontwikkelingen/veranderingen.
Waarom zou ik? Het doet me denken aan tientallen jaren geleden, een bijeenkomst in ons dorp. Een bekende geestelijke gaf daar een lezing. Hij had vrij moderne opvattingen. Er komt uit de zaal een vraag; “Maar, de Paus zegt toch dat …..etc.”
Zegt deze geestelijke; “Och, ik hoor hem ook aan, knipoog een keer naar boven en ga mijn eigen gang.”
De overpeinzing van Olaf kan ik me voorstellen. De wakkere tijd ? Ik ben geneigd om de wereld waarin we zijn beland, een verwarrende chaotische, losgeslagen tijd te noemen. Geen ankerpunten meer. Geen herkenning meer. Geen geschiedenis meer, want in die tijd zijn zo vindt men ontoelaatbare dingen gebeurd. Ik ben ervan overtuigd, dat de geschiedenis van de mensheid geen ‘delete’ knop kent. Het verleden heeft ons gevormd tot wat we nu zijn. Zoekende wezens.
Het prachtige wezen Vrouw wordt nu gereduceerd tot een mens met een baarmoeder en dat orgaan zou dan nu ‘kracht’ van de baarmoeder’ moeten weerspiegelen. Soms wordt de vrouw gedwongen om afscheid van haar baarmoeder te nemen….hoe zit het dan voor die vrouw …. zonder baarmoeder…. zonder kracht?
Vraagje; als de vrouw nu wezen met een baarmoeder is, hoe moet ik de man vanaf nu noemen? Wezen met een multifunctioneel orgaan?
Is dit de ‘wakkere’ tijd?
Hopelijk kunnen we, ieder op zijn of haar manier nederig meehelpen om in deze verwarrende wereld, chaos te vervangen voor harmonie en balans.
Ik vind het heel mooi beschreven. Toch is er een puntje die ik graag wil delen.
Olaf je schrijft; vrouw met een baarmoeder. Nu is recent bij mijn dochter haar baarmoeder verwijderd wegens baarmoederhalskanker.
Hierdoor is zij niet minder vrouw voor mij.
Zo zie je maar dat er overal gevoeligheden op de loer liggen.
Ik las het en dacht gelijk, maar mijn dochter heeft geen baarmoeder meer. Het was voor mij een constatering, maar kan voor andere vrouwen heel gevoelig liggen.
Het is volgens mij de kunst hoe je hier zelf mee omgaat. Kun je en durf je te kijken en te voelen wat er in jezelf speelt?
Kun je en durf je de verandering in jezelf te maken, zodat je jezelf en de wereld lichter maakt!
Hartelijke groet,
Jeanny Meisel
Op een hele mooie manier weergegeven wat er momenteel toch wel in onze maatschappij afspeelt. Zelf hou ik helemaal niet
van de woke-heisa. Naar mijn aanvoelen worden mensen alsmaar meer in hokjes gestopt en neemt de tolerantie hierdoor zeker niet toe.
Voor mij hoeven alle verschillen niet steeds benoemd te worden, wel aanvaard, wel omarmd worden, voor mij zou dit allemaal gewoon moeten zijn/worden, zooo gewoon dat we er geen etiketjes op moeten kleven….
Wat woke doet is de zaken omdraaien zodat er een andere groep mensen uitgesloten, gediscrimineerd en schuldig gemaakt wordt wat even fout is, misschien nog fouter, omdat het zo doelbewust gebeurt…
Gelukkig is jouw wandeling op een leuke menselijke manier geëindigd en kreeg je fijne reacties !
Prachtige column. Verwoordt precies alle ‘dilemma’s’. Ik benijd (jonge) mannen niet in deze wakkere tijd. Ik ga als ‘oudere vrouw’ door het leven en ben blij dat mijn vrienden- en kennissenkring nog van de gezellige OH-tijd is. (OH= ouwehoeren) En dat wil niet zeggen dat we niet ‘met de tijd’ meegaan.
Zo prachtig verwoord. En hoewel ik altijd op mijn rechten als vrouw heb gestaan en ik blij ben dat ze meer en meer hun mannetje kunnen staan en kansen krijgen, vind ik het ook verdomd lastig aan het worden voor al wie blank, wit is en geboren zonder baarmoeder. (Grappig gevonden trouwens.) Het neutraliseren van het geslacht gaat me soms wel een beetje te ver en zo verliezen we ook die fijne grappige beeldjes die je overal ter wereld vindt om het verschil te maken tussen een mannen- en een vrouwentoilet. Mij mag je gerust ‘vrouw’ blijven noemen. En over de Sint en zijn knechten gesproken: als ik terugdenk aan mijn eigen kindertijd en die van mijn kinderen, dan hebben wij niet de mooiste herinneringen aan de Sint maar aan die echte gekke Pieten wiens ogen zo mooi blonken in dat pikzwarte gelaat.
Lekker woke artikel. Tegenwoordig kunnen mannen mij in hun hoofd ‘een mens met een baarmoeder’ noemen. Hoe gaaf. Eindelijk komt de kracht van de baarmoeder in het vizier. Olaf ga zo door!
Mooi verwoord Olaf!
Wat een rare wereld is het toch geworden…
Gaat het ondertussen niet wat teveel om de ‘juiste’ woorden? Waar blijft de persoonlijke intentie? Die voelen we toch?
Mij zul je nooit horen spreken over een ‘mens met baarmoeder’ .. Past mij niet. Is echt te gek voor mijn woorden.
In een van mijn groepen zit een bijzonder mens die zich presenteert als trans. Deze mens is welkom, zonder er een hij of zij van te maken.
En als aanraking op een arm al verdacht voelt, waar blijven we dan?
Gelukkig heeft jouw hond geen last van dit denkgedoe, hij (of is het een zij?) snuffelt hopelijk onbeschaamd aan voeten en benen.
Zonder aanzien des persoons ..
Prachtig en echt van deze tijd..jammer toch! Groetjes Agnes