John Alpert vraagt het me nergens direct. Maar toch zweeft de kwestie 113 minuten lang stilzwijgend tussen ons in. ‘’Olaf, maakt geld je gelukkig?’’ John spreekt de woorden niet letterlijk uit. Toch voel ik mij gedwongen om voor mezelf het antwoord te bedenken. Want dat is waar zijn, met een Emmy bekroonde, documentaire ‘Cuba and the cameraman’ je toe dwingt. Op aangrijpende wijze brengt de eigenzinnige documentairemaker bijna een halve eeuw Cuba in beeld. Eerst de extase van de gewonnen revolutie met de legendarische Che Guevara en latere leider Fidel Castro. Maar daarna het verval tot uiteindelijk bittere armoede voor de gehele bevolking.
Idealen
Het begint allemaal in de jaren zestig van de vorige eeuw. Vooral nog bekend van de kleurrijke Flower Power, de minirokjes en de opkomst van de spijkerbroek. Maar de kernvraag uit dat tijdperk is een beetje in de vergetelheid geraakt. Wat maakt je gelukkig: je idealen of je geld? Cuba koos voor de idealen. En waar heeft dat dit land gebracht. Ik bezocht in de jaren zestig de Erasmus basisschool aan Pachtersdreef in Den Haag. De afweging tussen geld en idealen ging aan mij dus nog voorbij. Hoewel we het niet breed hadden, niemand in de buurt trouwens. ’s Winters stonden de ijsbloemen op de binnenkant van de slaapkamerramen omdat er geen verwarming was.
Mooie hond
Zoals Corona meer dilemma’s oproept, is ook de vraag ‘Maakt geld gelukkig?’ ineens weer verrassend actueel. Aan de ene kant potten werknemers met een gegarandeerd salaris hun geld op omdat ze het nergens aan kunnen uitgeven. Aan de andere kant vechten zelfstandigheden tegen de armoede omdat hun winkels en bedrijven noodgedwongen gesloten blijven. Geld houdt iedereen bezig. Bij de Dagelijkse Gedachte komen met regelmaat citaten over geld voorbij. Als hondenliefhebber is deze van Josh Billings (1818-1885) een van mijn lievelingen: ‘’Je kunt voor geld een mooie hond kopen maar niet het kwispelen van zijn staart.’’
Zelf uitvinden
‘’Zie je wel, geld maakt niet gelukkig’’, juichen de idealisten. ‘’Een hond kwispelt door liefde en aandacht. Niet van geld.’’ ‘’En hoe kom je dan aan die hond?’’, sneeren vervolgens de kapitalisten. ‘’Die moet je toch eerst kopen’’. Ho ho, de discussie loopt meteen al uit de hand. Als het over geld gaat lopen de gemoederen hoog op. Tien euro kan de oorzaak zijn van een ruzie die een leven lang voortettert. Volgens Zig Ziglar (1926-2012), succesvol verkoper en schrijver, zijn mensen hardleers: ‘’Het is bekend dat geld niet gelukkig maakt, maar toch wil iedereen dat zelf uitvinden.’’
Botte tangen
Iedereen moet dus voor zichzelf uitvinden of hij gelukkig wordt van geld of van zijn idealen. Wat zou de Cubaanse dokter uit de documentaire antwoorden die met botte tangen biopsies neemt en aan het eind van de maand 25 dollar salaris ontvangt? Met meer geld zou hij zijn patiënten veel pijn kunnen besparen en hij zou niet te hoeven twijfelen over vluchten naar het kapitalistische Amerika, zoals de vele landgenoten die hem voorgingen. In dit beloofde land kan hij als arts 1000 keer zijn Cubaanse salaris verdienen, maar de heimwee naar geboortegrond zal vervolgens altijd aan hem blijven vreten. Maakt het geld hem uiteindelijk gelukkiger?
Gelukslimiet
Ik verwonder mij daarom altijd een beetje over de uitspraken van de veel geprezen econoom Angus Stewart Deaton. Hij introduceerde de wetenschappelijke gelukslimiet. Volgens hem moet de westerse mens eerst 70.000 euro per jaar verdienen voordat hij echt gelukkig is. Het modale inkomen in Nederland tikt maar net de 40.000 euro aan. En toch ken ik een heleboel gelukkige mensen om mij heen. Wetenschap en geluk zijn volgens de veelgeprezen praktische wijsgeer Olaf Hoenson daarom twee onverenigbare grootheden. Haha.
Tranen
Terug naar de documentaire ‘Cuba and the cameraman’. John Alpert doet het eiland om de zoveel jaar aan en volgt onder andere drie bejaarde broers op een schamele boerderij. Ze kunnen zich geen landbouwmachines veroorloven en laten ossen de ploeg trekken. Tot op een nacht de dieren worden gestolen en even verderop in een weiland worden geslacht voor het vlees. De broers treffen alleen nog de achtergelaten, bebloede huiden aan. Met tranen in de ogen vertelt de oudste hoe hij vooral de aanwezigheid van de twee ossen mist. Over de onoverkomelijke financiële schade rept hij geen woord.
Kwispelen
In die ontroerende scene schuilt voor mij een groot deel van het antwoord op de vraag of geld gelukkig maakt. Geld maakt dingen gemakkelijker, dat zal niemand kunnen bestrijden. Maar relaties in het leven die er werkelijk toe doen, laten zich nooit vertalen in geld. Tijdens de aftiteling van de documentaire, die ik uitgestrekt op de bank heb bekeken, aai ik mijn mooie hond Ramos die aan mijn voeten ligt over zijn zwarte krullenkop. Even daarvoor heeft hij nog uitbundig met zijn staart staan kwispelen. Misschien omdat hij voelde hoe waardevol ik onze relatie vind. Dat is niet onmogelijk. Maar eerlijk, ik had hem ook een stukje van mijn kaas gegeven. Die kaas had ik eerder die dag gekocht. Met geld.
Hoe denk jij over geld? Laat hieronder je reactie achter.
Geld is nodig, om een normale leven te kunnen hebben, en de noodzakelijke uitgaven z.a voeding, kleding je huishouden in stand te kunnen houden., en eventueel ziekte gevallen. Hoe weinig men ook heeft men leeft naar de omstandigheden van dat moment. Zelf heb ik uit onvrede met met leiding gevende ontslag genomen om voor veel minder te werken. Ik heb er totaal geen spijt van de toen gemaakte keuze. Iemand die jarenlang zeg maar steeds uitgekomen is met euro 500.00 en op een bepaalt moment zeg maar 750.00 gaat verdienen gaat zijn levenswijze ook aanpassen aan het hoger bedrag , terwijl de mogelijkheid ook aanwezig is om zeg maar 600.00 te gebruiken en 150.00 te reserveren voor onvoorziene omstandigheden. Geld is een ruzie stichter tussen famlie leden en vrienden.
Als je om diverse redenen niet gelukkig bent zoals bijvoorbeeld geen fijne relatie, geen fijn werk, geen hobby’s om je zinnen te verzetten, weinig sociale contacten, en ga zo maar door, dan is geld ook niet zo veel waard.
Wanneer je goed in je vel zit en er komt ineens meer geld om te besteden aan leuke dingen, dan is het een heel aangenaam gevoel. Heerlijk om geen afgepast budget meer te hebben voor je boodschappen. Paar nieuwe schoenen mogen ook wat meer kosten etc. In mijn optiek: geld = heerlijk om te hebben.
Een kleine aanvulling, vlgs Deaton ligt de gelukslimiet bij een inkomen van ongeveer 67.900 euro op jaarbasis, wat neerkomt op een forse 5658 euro per maand. Op die grens stopt de toename van je dagelijkse geluksgevoel door toedoen van geld. Dus hij zegt niet dat je 67.900 euro nodig hebt om gelukkig te zijn, maar dat meer geld niet bijdraagt aan je dagelijkse geluksgevoel. Net zoiets dat een loonsverhoging 1 á 2 maanden gevoeld wordt, maar de waardering van je werkgever veel belangrijker is.
Ik heb van alles meegemaakt, opgevoed door een alleenstaande moeder die 6 dochters moest grootbrengen in een tijd waar alle toeslagen nog niet bestonden, heb ik leren omgaan met geld (dank je wel mama voor je NEE, voor je openheid en voor alles wat wel kon).
Ik heb op een flatje 3-hoog-achter gewoond en in een mooie koopwoning. Ik heb uiteindelijk 2 kinderen alleen grootgebracht van een ZZP-inkomen, dus ook in mijn gezin kon en mocht niet alles en was er openheid en financiële opvoeding. Helemaal niet erg om bewuste keuzes te leren maken.
Na haar HBO opleiding genoot mijn dochter van haar vette inkomen bij de overheid, maar gelukkig werd ze niet in die job, dus heeft ze ontslag genomen en is nu weer een student, terwijl ze haar lesbevoegdheid aan het halen is om zo docent op een middelbare school te worden. Ze heeft nu, tijdens haar stage en eerste eigen lesuren, al meer voldoening van haar werk dan de 2 jaar daarvoor als ambtenaar.
Het gaat er niet om wat je verdient (ik ken vele gepassioneerde ambtenaren) het gaat erom dat je je passie leeft. Ik ben nog steeds ZZP’er en blijf met passie en liefde mijn deelnemers de handvatten aanreiken om met meer gemak hun resultaten te behalen. En nee, dat is niet altijd makkelijk, zeker niet nu door de Covid-19 organisaties de hand op de knip houden en dit soort training en coaching opgeschort wordt.
Wat ben ik mijn moeder dankbaar, dat ik heb geleerd om te genieten van het leven, ook als je portemonnee even niet zo goed gevuld is.
Geld maakt niet gelukkig is een cliché, wat niet helemaal juist is.
Ik heb nu een handicap, maar zonder wat spaargeld was ik echt helemaal gehandicapt.
Dankzij dat geld kan ik mijn leven aangenamer maken, zonder zou ik me diep ongelukkig voelen. Gehandicapt zijn en elke maand goed uitkijken of je wel kan rondkomen, dat is helemaal een ramp. Als ik vroeger graag iets wilde, ging ik bijklussen of overwerken dat gaat nu niet meer.
Het is wel belangrijk om goed om te gaan met geld. Over de balk gooien is niet goed, heel zuinig leven en alles op de bank laten staan ook niet.
Dankzij wat spaargeld kan ik nu een stuk zelfstandiger leven!!
Geld op zich maakt niet gelukkig maar het maakt het leven wel makkelijker. Ik ben in deze koude periode blij dat ik het lekker warm heb en geen honger hoef te lijden. Door dat ik het wat breder heb kan ik ook andere steunen. Ik kan de dierentuin steunen om eten te kopen voor de dieren en organisaties die minder bedeelden helpen. Ik zou mijn levensstandaard toch niet graag missen, het opent ook zoveel mogelijkheden voor anderen. Mijn vriendin zei altijd: “Je kan beter zitten huilen met een volle portemonnee dat met een lege”
Geld zal altijd nodig zijn ,MAAR als je geen eigenwaarde – zelfvertrouwen hebt- en niet in je ZIJN en kracht geloofd heb je niets in dit leven , passie en geduld DAT heb je echt nodig om een fijn simpel leven te kunnen leiden geluk zit in jezelf….genieten volonté ~!
GELUK zit in iedereen “je moet er alleen voor open staan en de innerlijke rust weten te bewaren .
WEES DANKBAAR EN TEL JE ZEGENINGEN…..gezondheid is rijkdom .
Veel goeds ,liefs in goede gedachten naar alles en iedereen.
Ik kom uit een familie waar geld primeerde voor genegenheid warmte en liefde was weinig of geen tijd. Daar heb ik lessen uit getrokken . Door ziekte en het verlies van een kind hebben we geleerd te relativeren. Een warm nest, genegenheid, geborgenheid en respect voor elkaar is niet te betalen .
Geld is nodig om zonder materiële zorgen te leven. Veel geld mag hoegenaamd niet als levensdoel gesteld worden.
Hierbij een leuk verhaaltje.
Een 1/2 eeuw terug zat ik op kostschool, ver van huis in de opleiding verpleging. We mochten maar om de 14 dagen naar huis en het weekend ertussen deden we stage in verschillende ziekenhuizen.
De avonden brachten we doorgaans op mekaars kamer door, allemaal meisjes. Na 21 uur moest ieder naar haar eigen kamertje. Wie betrapt werd( regelmatige controle) werd gestraft: vrije zaterdag in de voormiddag , werken op verpleegafdeling, uren telden niet mee voor rapport.
Ik ging nadien met bus en trein naar huis en vlak voor mijn neus zag ik bus gaan….aansluiting met trein verviel en uur wachten…..verdriet! Een onbekende dame aan de bushalte vroeg wat er scheelde. Waarheidsgetrouw vertelde ik haar over mijn opgelopen sanctie en stage die uitliep met gekende gevolg….ze zei: ‘ mooi dat je dienstbaarheid geeft als straf en dat je graag naar huis wil…hierbij geld en ik bel je een taxi voor vervoer naar station..’ mijn mond viel open van verbazing en mijn hart vulde zich met vreugde….ik haalde de trein! Op dát moment maakte geld me héél gelukkig!
Geld maakt niet Gelukkig , maar gelukkig maken ze geld .
En het opent zoveel deuren .
Het is maar wat je er mee doet zeg ik altijd .
Je kan er boven op zitten of je kan er ook anderen mee van laten genieten en
zo zou ik het doen moest ik veel geld hebben .
Als je geen schoon water hebt om te drinken – maakt je dat ongelukkig.
Als je geen voedsel hebt om te eten – maakt je dat ongelukkig.
Voor water en eten heb je heden ten dage geld nodig.
Geld draagt zeker bij tot gelukkig voelen.
Daarom wil ik graag “pootje baaien” in geld.
Een goed leven heeft alles te maken met tevreden zijn – vrede hebben en voelen.
Vrede ervaren in deze wereld zonder oorlog en geweld.
Geweld, dat zeker gerelateerd is aan geld en kapitalisme.
Ik hoop, dat de corona mensen laat voelen, dat wij onnodig veel consumeren,
wat ons niet gelukkig maakt. Zal dit een les zijn voor die mensen?
Voor een aantal mensen betwijfel in dat, jammer genoeg.
Geluk en liefde kun je inderdaad niet kopen.
Ik ben tevreden en gelukkig – dát geeft mij een rijk gevoel.
Lang geleden reisden we naar Indonesië en zagen daar de thee pluksters die de hele dag de bovenste blaadjes van de theeplant verzamelden . Ze kregen daarvoor omgerekend 10 cent maar wat hadden ze het samen gezellig en lachten ze veel. En bedenk daar dan ook nog de hitte bij.
Ik weet nog dat ik me toen realiseerde dat je daar komt na een dure reis met een camera om je nek en dat zij deze dingen nooit kunnen ervaren.
Wat ik ervan heb geleerd is dat geld of een teveel ervan je maakt tot een prettig persoon of dat het je kan veranderen in een rupsje nooit genoeg.
Overal waar te voor staat is fout behalve TEvreden.